Common law

Over de aard en het ontstaan van de common law bestaan de nodige misverstanden. De geschiedenis ervan is werkelijk ingewikkeld. Recente inzichten leiden tot de hernieuwde vaststelling dat men de common law beter kan bezien in de context van de Europese rechtsgeschiedenis dan als een uniek fenomeen. Sommige aspecten en concepten laten zich echter inderdaad moeilijk vergelijken. Er is een grote continuïteit in het Engelse recht, maar er zijn ook duidelijke breuken. Veel onderwerpen vragen hier om aandacht: de rechtspraak, de rol van de staat, de betekenis van wetgeving, de rol van rechters en rechtskenners. De uitstraling van het Engelse recht in de Verenigde Staten en in vele andere landen zal elders aan de orde komen. Bij de bronnenedities gaat het in hoofdzaak om het koninklijke recht. Steden blijven grotendeels buiten beeld. Als toegift bij de selectie aan links is een sectie over Schots recht opgenomen.

Uit de Angelsaksische periode zijn met name de verschillende volksrechten bekend. Met de komst van de Normandiërs in 1066 begint een tijdvak waarin Normandische instellingen op Engelse bodem worden overgeplant en gewijzigd. De grote greep van de Normandische hertogen op hun veroveringen valt op. In de twaalfde eeuw ontstaat de common law. Koning Henry I brengt ingrijpende wetgeving en wijzigt de rechtspraak, mogelijk naar voorbeeld van de graven van Vlaanderen. De rechtspraak wordt koninklijk. Met een geschreven opdracht, de writ, begint iedere (strafrechtelijke) zaak. Het privaatrecht ontwikkelt zich ogenschijnlijk oorspronkelijk, maar in feite zijn er overeenkomsten met de casuïstiek van het Romeinse recht. Leerstukken uit het Romeinse en canonieke recht zijn terdege bekend. Juristen als Bracton en Vacarius schreven de eerste boeken over dit Engelse recht.

De Kerk leeft in Engeland als op het continent met het canonieke recht. Van de rechtspraak van Engelse officialen zijn relatief veel bronnen bewaard. Ook aan de universiteiten van Oxford en Cambridge wordt het canonieke recht onderwezen. Gewone juristen studeerden aan de Inns of Court; vier ervan bestaan nog steeds. Moots, oefendebatten, en readings (colleges) zijn bewaard gebleven. Beroemd zijn de processen in de Year Books, met snedige opmerkingen van rechters en partijen. De Year Books zijn bedoeld voor het juridisch onderwijs, niet puur als verslagen. De voertaal is tot in de 17e eeuw het Lawfrench, een mengvorm van Frans, Latijn en Engels. Er is een veelheid aan rechtbanken. De koningen vaardigden in de loop der tijden vooral statutes uit, wetten over bepaalde onderwerpen. De zittingen van het hof bij deze gelegenheden vormen het begin van het Engelse parlement. Vanaf de 15e eeuw verschijnen er meer verhandelingen over het Engelse recht. In het strafrecht valt de coroner op, de ambtenaar die al sinds de Middeleeuwen onnatuurlijke doodsoorzaken onderzoekt.

Bronnen

Wetgeving:

  • Die Gesetze der Angelsachsen, F. Liebermann (ed.) (3 dln., Halle 1903-1916; herdruk Leipzig 1935).
  • Laws of the earliest English kings, F.L. Attenborough (ed. en vert.) (Cambridge 1922).
  • The laws of the kings of England from Edmund to Henry I, A.J. Robertson (ed. en vert.) (Cambridge 1925).
  • Leges Henrici primi, L. Downer (ed. en vert.) (Oxford 1972).
  • Stefan Jurasinski and Lisa Oliver (ed. en vert.), The Laws of Alfred – The Domboc and the Making of Anglo-Saxon Law (Cambridge 2021).

Een aanzienlijk aantal wetten voor Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland vanaf de late middeleeuwen is online te vinden op de website voor wetgeving van de National Archives. ER zijn nieuwe edities in de maak voor de vroegste Engelse wetten in het project Early English Laws.

Commentaren en verhandelingen:

  • Henry de Bracton, De legibus et consuetudinis Angliae, G.E. Woodbine (ed.) (4 dln., New York 1915-1942) – heruitgave met vertaling en herzieningen door S.E. Thorne (4 dln., Cambridge, Mass., 1968-1977; reprint 1997); ook online.
  • Select passages from Bracton and Azo, F.W. Maitland (ed.) (Londen 1894; Selden Society, 8).
  • Britton, F.M. Nichols (ed.) (Oxford 1885; reprint 1983) – een verkorte bewerking van Bracton.
  • William Blackstone, Commentaries on the laws of England (1765-1768) – vaak herdrukt, veel becommentarieerd, online in Yale’s Avalon project en bij het Online Liberty Fund (OLL)
  • Fleta, H.G. Richardson en G.O. Sayles (ed.) (3 vol., Londen 1953-1983; Selden Society, 72, 89, 99).
  • John Fortescue, De laudibus legum Anglie, S.B. Chrimes (ed.) (Cambridge 1942) – uit 1470.
  • John Fortescue, The governance of England, C. Plummer (ed.) (Oxford 1885) – uit 1471.
  • “Glanvill”, The treatise on the laws and customs of the realm of England commonly called Glanvill, G.D.G. Hall (ed. en vert.) (Londen-Edinburgh 1965; reprint 1983) – Ranulf de Glanvill, rond 1190 overleden.
  • Matthew Hale, The history of the common law of England, Charles M. Gray (ed.) (Chicago 1971) – uit 1713
  • Hale and Fleetwood on Admiralty jurisdiction, M.J. Pritchard en D.E.C. Yale (ed.) (Londen 1992; Selden Society, 108).
  • Matthew Hale, The prerogatives of the king, D.E.C. Yale (ed.) (Londen 1975; Selden Society, 92).
  • Lex mercatoria and legal pluralism. A late thirteenth-century treatise and its afterlife, M.E. Basile et alii (ed.) (Cambridge, Mass., 1998).
  • The Mirror of Justices, W.J. Whittaker en F.W. Maitland (ed.) (Londen 1893; Selden Society, 7).
  • Richard Fitz Nigel, Dialogus de scaccario, C. Johnson, F.E.L. Carter en D.E. Greenaway (ed.) (Oxford 1983) – dit werk laat de context van wetgeving zien; een Engelse vertaling, The Dialogue of the Exchequer (online, The Avalon Project).
  • Thomas Smith, De republica Anglorum, L. Alston (ed.) (Cambridge 1906).
  • Early treatises on the practice of the Justices of the Peace in the 15th and 16th centuries, B.H. Putnam (ed.) (Oxford 1924).
  • Table talk of John Selden, F. Pollock (ed.) (Londen 1927).
  • Christopher St. German on Chancery and statute, J.A. Guy (Londen 1985; Selden Society, Supplementary Series, 6).
  • Christopher St. German, Doctor and Student, T.F.T. Plucknett en J.H. Barton (ed.) (Londen 1974; Selden Society, 91).
  • Placita Corone or La Corone Pledee devant Justices, J.M. Kaye (ed.) (Londen 1966; Selden Society, Supplementary Series, 4).
  • William Jones, An essay on the law of bailments, D. Ibbetson (ed.) (Bangor 2007).

Readings en moots zijn belangrijke bronnen voor de kennis van het juridisch onderwijs. Voor het lezen van de teksten in Law French in deze en andere edities is de volgende handleiding onontbeerlijk: J.H. Baker, Manual of law French (2e dr., Aldershot 1990). De website van de Anglo-Norman Dictionary biedt behalve het woordenboek voor Anglo-Normandisch ook teksten en een bibliografie aan.

  • Robert Constable, Prerogative Regis, S.E. Thorne ed. (New Haven, Conn., 1949) – editie van een juridisch hoorcollege.
  • John Spelman’s reading on Quo warranto. Gray’s Inn, Lent 1519, J.H. Baker (ed.) (Londen 1997; Selden Society, 113).
  • Readings and moots at the Inns of Court in the fifteenth century, S.E. Thorne en J.H. Baker (ed.) (2 vol., Londen 1952-1989; Selden Society, 71, 105).
  • Readers and readings in the Inns of the Court of Chancery, J.H. Baker (ed.) (Londen 2000; Selden Society, suppl. series, 13) – met een overzicht van zo’n 2000 teksten, de meeste in handschriften.
  • Readings and moots on Magna Carta 1400-1604, J.H. Baker (ed.) (Londen 2015; Selden Society, 132).

Juridische handschriften met betrekking tot de common law zijn de laatste decennia opgespoord, beschreven en gecatalogiseerd in een aantal catalogi, veelal dankzij de inspanningen van Sir John H. Baker die ook het English legal manuscripts microfiche project (Zug, 1975-1988) uitvoerde:

  • Catalogue of manuscripts in the Library of The Honourable Society of the Inner Temple, J. Conway Davies (ed.) (Londen 1972)
  • English legal manuscripts, vol. 1: Catalogue of the manuscript year books, readings, and law reports in the library of the Harvard Law School, John H. Baker (ed.) (Zug, 1975); vol. 2 : Catalogue of the manuscript year books, readings, and law reports in Lincoln’s Inn, the Bodleian Library and Gray’s Inn ; with notes on the dispersed libraries of John Selden, Charles Fairfax, and Henry Powle, John H. Baker (ed.) (Zug 1978)
  • English legal manuscripts in the United States of America : a descriptive list, John H. Baker (ed.) (2 dln., Londen 1985-1990; Selden Society; reprint 2 dln., Buffalo, NY, 2010)
  • A catalogue of English legal manuscripts in Cambridge University Library, with codicological descriptions of the early manuscripts by J.S. Ringrose, John H. Baker (ed.) (Woodbridge 1996)
  • A catalogue of the legal manuscripts of Anthony Taussig, John H. Baker en Anthony Taussig (eds.) (Londen 2007; Selden Society, Supplementary Series, 15) – een groot deel van deze handschriften is nu in de Beinecke Library, Yale University; inventaris, 2013
  • English legal manuscripts formerly in the collection of Sir Thomas Phillipps, John H. Baker (ed.) Londen 2008; Selden Society, Supplementary Series, 16)

De Harvard Law School is bezig met de digitalisering van juridische handschriften met daarin statuten (inclusief Magna Carta) en writs, en ook zo’n 170 manor rolls. Susannah Vale maakte in 2003 een lijst van handschriften van year books.

Rechtspraak

Writs, vonnissenverzamelingen, particuliere procesverslagen (“nominate reports”) e.d.

Zie voor de reeks Year Books de Selden Society : er zijn tot nu toe 27 delen verschenen voor de periode 1309-1330; de Ames Foundation heeft ook enkele Year Books uitgegeven.

Een belangrijke gids naar de reports in de Year Books tussen 1268 en 1535 vormt de database van David Seipp. Verder is er ook het Corpus of Historical English Law Reports 1535-1999 (CHELAR), University of Helsinki, met law reports in een versie voor taalkundig onderzoek. De online verzameling English Reports 1220-1873 vertoont helaas grote lacunes.

  • Reports from the Notebooks of Edward Coke, John H. Baker (ed.) (5 dln., Londen 2022-2023; Selden Society, 136-140) – verslagen en aantekeningen van een der invloedrijkste Engelse juristen
  • Reports of Sir Peter King, chief justice of the common pleas, 1714-1722, L. Bonfield en L.R. Poos (eds.) (Londen 2013; Selden Society, 130).
  • Case notes of sir Soulden Lawrence 1787 – 1800, J. Oldham (ed.) (Londen 2011; Selden Society, 128).
  • Three civilian notebooks 1580-1640, R.H. Helmholz (ed.) (Londen 2010; Selden Society, 127).
  • Irish Exchequer reports: Cases argued and determined in the Courts of Exchequer and Chancery in Ireland, 1716–34, A. Lyall (ed.) (Londen 2008; Selden Society, 125).
  • The reports of William Dalison, 1552-1558, J.H. Baker (ed.) (Londen 2007; Selden Society, 124)
  • Reports of cases in the time of Henry VIII, J.H. Baker (ed.) (2 dln., Londen 2002-2003; Selden Society, 120-121).
  • Cases concerning equity and the courts of equity, 1550-1660, W.H. Bryson (ed.) (2 dln., Londen 2001-2002; Selden Society, 117-118).
  • Select cases in manorial courts : property law and family Law, 1250-1500, L. Bonfield en L.R. Poos (ed.) (Londen 1997; Selden Society, 114).
  • Earliest English law reports, P.A. Brand (ed.) (4 vol., Londen 1995-2005; Selden Society, 111-112, 122-123) – Common Bench, 1268-1289, 1285-1292.
  • English law suits from William I to Richard I, R.C. van Caenegem (ed.) (2 vol., Londen 1990-1991; Selden Society, 106-107).
  • Reports of cases by John Caryll, J.H. Baker (ed.) (2 vol., Londen 1998-1999; Selden Society, 115-116) – 1485-1499, 1501-1522.
  • Select cases of trespasss in the King’s Court, 1307-1399, M.S. Arnold (ed.) (2 vol., Londen 1984-1987; Selden Society, 100, 103).
  • The notebook of Sir John Port, J.H. Baker (ed.) (Londen 1986; Selden Society, 102).
  • The reports of Sir John Spelman, J.H. Baker (ed.) (2 vol., Londen 1978-1977; Selden Society, 93-94).
  • Select cases in the court of King’s Bench, G.O. Sayles (ed.) (7 vol., Londen 1936-1971; Selden Society, 55, 57, 58, 71, 74, 76, 82).
  • Early registers of writs, E. de Haas en G.D.G. Hall (ed.) (Londen 1970; Selden Society, 87).
  • Pleas for the king or his justices, 1198-1212, D.M. Stenton (ed.) (4 vol., Londen 1948-1967; Selden Society, 67-68, 83-84).
  • Lord Nottingham’s Chancery cases, D.E.C. Yale (ed.) (2 vol., Londen 1954-1962; Selden Society, 73, 79).
  • Royal writs in England from the Conquest to Glanvill, R.C. van Caenegem (ed.) (Londen 1959; Selden Society, 77).
  • Select cases in the council of Henry VII, C.G. Bayne en W.H. Dunham (ed.) (Londen 1956; Selden Society, 75).
  • The Casus Placitorum and reports of cases in the King’s Court, 1271-1278, W.H. Dunham (ed.) (Londen 1950; Selden Society, 69).
  • Select cases in the Exchequer Chamber before all the justices of England, M. Hemmant (ed.) (2 vol., Londen 1933-1945; Selden Society, 51, 64) – deel II 1461-1509.
  • Select cases of procedure without writ under Henry III, H.G. Richardson en G.O. Sayles (ed.) (Londen 1941; Selden Society, 60).
  • Select cases concerning the Law Merchant, Ch. Gross en H. Hall (ed.) (3 vol., Londen 1908-1932; Selden Society, 23, 46, 49).
  • Select cases for the Exchequer of Pleas, H. Jenkinson en B.E.R. Formoy (ed.) (Londen 1931; Selden Society, 48).
  • Select cases for the King’s Council, I.S. Leadam en J.F. Baldwin (ed.) (Londen 1919; Selden Society, 35).
  • Select pleas of the court of Star Chamber, I.S. Leadam (ed.) (2 vol., Londen 1902-1910; Selden Society, 16, 25) – 1477-1509, 1509-1544.
  • Public works in mediaeval law, C.T. Flower (ed.) (2 vol., Londen 1915-1923; Selden Society, 32, 40).
  • Borough customs, M. Bateson (ed.) (2 vol., Londen 1904-1906; Selden Society, 18, 21).
  • Select pleas, starrs, etc., of the Jewish Exchequer, 1220-1284, J.M. Rigg (ed.) (Londen 1901; Selden Society, 15).
  • Select pleas of the forest, G.J. Turner (ed.) (Londen 1899; Selden Society, 13).
  • Select cases in the court of requests, 1497-1569, I.S. Leadam (ed.) (Londen 1898; Selden Society, 12).
  • Select cases in Chancery, 1367-1471, W. Paley Baildon (ed.) (Londen 1896; Selden Society, 10).
  • Select cases in the Court of Admiralty, R.G. Marsden (ed.) (2 vol., Londen 1892-1897: Selden Society, 6, 11) – I: 1390-1480, 1527-1545; II: 1547-1602.
  • The Court Baron : select precedents of pleadings in manorial and other local courts, F.W. Maitland en W. Paley Baildon (ed.) (Londen 1890; Selden Society, 4).
  • Select civil pleas, vol I: 1200-1203, W. Paley Baildon (ed.) (Londen 1889; Selden Society, 3).
  • Select pleas in manorial and other seignorial courts, F.W. Maitland (ed.) (Londen 1888; Selden Society, 2).
  • Select pleas of the Crown, vol. I: 1200-1225, F.W. Maitland (ed.) (Londen 1887; Selden Society, 1).
  • Proceedings before the Justices of the Peace in the fourteenth and fifteenth centuries, B.H. Putnam (ed.) (Cambridge, Mass., 1938).

Zie voor de geschiedenis van de coroner de volgende publicaties:

  • Middlesex county records.Indictments, coroners’ inquests-post-mortem and recognizances (…), John Cordy Jeafferson (ed.) (4 vol., Clerkenwell 1886-1892) – online, Hathi Trust Digital Library
  • Select cases from the coroners’ rolls, 1265-1413, Charles Gross (ed.) (Londen 1896; Selden Society, 9) – online, Internet Archive
  • Records of mediaeval Oxford: Coroner’s inquests, the walls of Oxford, etc., Herbert Edward Salter (ed.) (Oxford 1912) – documenten in vertaling; online, Internet Archive
  • Calendar of coroner’s rolls of the city of London, 1300-1378, Reginald R. Sharpe (ed.) (Londen 1913) – online, Internet Archive
  • Roy Frank Hunnisett, The medieval coroner (Cambridge 1961).
  • Bedfordshire coroners’ rolls, Roy Frank Hunnisett (ed.) (Streatley, Bedf., 1961).
  • Calendar of Nottinghamshire coroners’ inquests, 1458-1558, Roy Frank Hunnisett (ed.) (Londen 1968).
  • Wiltshire coroners’ bills, 1752-1796, Roy Frank Hunnisett (ed.) (Devizes 1981).
  • Sussex coroners’ inquests 1485-1558, Roy Frank Hunnisett (ed.) (Lewes 1985).
  • Barbara Hanawalt, The ties that bound : peasant families in medieval England (New York 1986) – een studie op basis van de onderzoeken door coroners
  • Sussex coroners’ inquests 1558-1603, Roy Frank Hunnisett (ed.) (Kew 1996).
  • Wiltshire county coroners’ bills 1815 to 1858, Jean Audrey Cole (ed.) (Devizes 1997).
  • Sussex coroners’ inquests 1688-1838, Roy Frank Hunnisett (ed.) (Kew 1998).
  • East Sussex coroners’ records 1688-1838, Roy Frank Hunnisett (ed.) (Lewes, 2005).
  • Rab Houston, The coroners of Northern Britain, c. 1300-1700 (Londen-New York 2014).
  • Sara M. Butler, Forensic medicine and death investigation in medieval England (Londen-New York 2014).

Data voor bijna 3000 coroner inquests uit Westminster van 1760 tot 1799 zijn door Sharon Howard bijeengebracht.

Literatuur

  • Abel-Smith, B., en R. Stevens, Lawyers and the courts. A sociological study of the English legal system (Londen 1967).
  • Allen, C.K, Law in the making (Oxford 1958).
  • Baker, John H., en S.F.C. Milsom, Sources of English legal history. Private law to 1750 (Londen 1986; 2e dr., Oxford, etc., 2010) – gericht op de rechtsleer.
  • Baker, John H., Sources of Eng;ish legal history. Public law to 1750 (Oxford, etc., 2024).
  • Baker, John H., Introduction to English legal history (5e dr., Oxford 2019).
  • Baker, John H., R.H. Helmholz, e.a., The Oxford History of the laws of England (Oxford 2003-) .
  • Barrington, Candace, and Sebastian Sobecki (eds.),The Cambridge Companion to Medieval English Law and Literature (Cambridge, 2019).
  • Beale, J.H., Bibliography of early English law books (Cambridge, Mass., 1926; reprint 1966) – supplement door R.B. Anderson (Cambridge, Mass., 1943; reprint 1966).
  • Bolland, W.C., A manual of Year Book studies (Cambridge 1925).
  • C.W. Brooks, Law, Politics and Society in Early Modern England (Cambridge 2008).
  • Caenegem, R.C. van, The birth of the English Common Law (2e dr., Cambridge, etc., 1988) – een standaardwerk.
  • Cane, Peter, en H. Kumarasingham (eds.), The Cambridge constitutional history of the United Kingdom (Cambridge 2024).
  • Clanchy, M.T., From memory to written record. England 1066-1307 (Londen 1979, 1987; 2e dr., Oxford 1993).
  • Elton, G.R., England 1200-1640 (Londen 1969; The sources of history) – leidt ook beknopt in op juridische bronnen.
  • Hand, G.J., English law in Ireland 1290-1324 (Cambridge 1967).
  • Harding, A., Social history of English law (Harmondsworth 1966).
  • Holdsworth, W.S., Sources and literature of English law (Oxford 1925).
  • Holdsworth, W.S., History of English law (17 dln., Londen 1903-1972) – de laatste vier banden en het register verschenen postuum; goed als compleet overzicht, maar vaak berustend op secundaire literatuur.
  • Hutson, Lorna (ed.), The Oxford handbook of English law and literature, 1500-1700 (Oxford 2017).
  • Kesselring, K.J., en N. Mears (eds.), Star Chamber matters. An Early Modern court and its records (Londen 2021; online)
  • Kiralfy, A.K.R., The English legal system (4e dr., Londen 1967).
  • Thomas Lund, The creation of the common Law: The medieval year books deciphered (Clark, NJ, 2015).
  • Lyon, B., A constitutional and legal history of medieval England (New York 1960).
  • MacNair, Michael, The forms of proof in early modern equity (Berlijn 1999).
  • Maitland, F.W., The form of actions at Common Law. A course of lectures, A.H. Chaytor en W.J. Whittaker (ed.) (Cambridge 1909, 1936) – herdruk 1965.
  • Mausen, Y., La culture judiciaire anglaise au Moyen Âge (Paris 2017).
  • Milsom, S.F.C., Historical foundations of the common law (2e dr., Londen 1981).
  • Plucknett, T.F.T., A concise history of the common law (5e dr., Londen 1956).
  • Pollock, F., en F.W. Maitland, The history of English law before the time of Edward I (2e dr., 2 dln., Cambridge 1898; herdr. 1952) – ook herdrukt met inleiding door S.F.C. Milsom (Cambridge 1968); dit boek is grotendeels het werk van Maitland; er is een gescande online versie van de editie 1898, zie ook de versie bij de OLL.
  • Pollock, F., A First Book of jurisprudence for students of the common law (6e dr., Londen 1929).
  • Radcliffe and Cross, The English legal system, G.J. Hand en D.J. Bentley (ed.) (6e dr., Londen 1977).
  • Sandberg, Russell, A Historical Introduction to English Law. Genesis of the Common Law (Cambridge, 2023).
  • Turner, R.V., The English judiciary in the age of Glanville and Bracton c. 1176-1239 (Cambridge, etc., 1985).
  • Wormald, Patrick, The Making of English Law: King Alfred to the Twelfth Century, I: Legislation and its Limits (Oxford, 1999).

Common law in context

De common law stond niet los van het continentale recht. De invloed van het continentale, zowel Romeinse als canonieke recht krijgt bijzondere aandacht in de volgende studies:

  • Buckland, W.W., en A.D. Mcnair, Roman law and common law. A comparison in outline, F.H. Lawson (rev.) (Cambridge 1965).
  • Caenegem, R.C. van, Judges, legislators and professors. Chapters in European legal history (Cambridge, etc., 1987) – vergelijkt continentale ontwikkelingen met de common law.
  • Coquillette, D.R., The civilian writers of Doctors’ Commons (Berlijn 1988).
  • Helmholz, R.H., The ius commune in England : four studies (Oxford, etc., 2001).
  • Ibbetson, D.J., A historical introduction to the law of obligations (Oxford 1999) – betrekt hierbij ook Romeins en canoniek recht.
  • Ibbetson, D.J., Common law and ius commune (Londen 2001) – Selden Society lecture, 2001.
  • Maitland, F.W., Bracton and Azo (1895) – een klassieke studie, ondanks gewijzigde inzichten.
  • Peter, H., Actio und Writ. Eine vergleichende Darstellung römischer und englischer Rechtsbehelfe (Tübingen 1959).
  • Reid, Kenneth, en Reinhard Zimmermann (ed.), A history of private law in Scotland (2 dln., Oxford 2000).
  • Helmholz, R.H.,, The Oxford History of the Laws of England, I: The canon law and ecclesiastical jurisdiction from 597 to the 1640s (Oxford, etc., 2004).
  • Vranken, Martin, Western Legal Traditions. A Comparison of Civil Law and Common Law (Sydney 2015).
  • McSweeney, Thomas, Priests of the Law. Roman Law and the Making of the Common Law’s First Professionals (Oxford, etc., 2020).

Twee bekende werken over rechtsvergelijking laten zich met vrucht lezen voor de common law:

  • Zweigert, K., en H. Kötz, Einführung in die Rechtsvergleichung (3e dr., Tübingen 1996).
  • Zimmermann, R., The law of obligations. Roman foundations of the civilian tradition (1e dr., Cape Town 1990; herdruk Oxford 1996).

Voor het kerkelijk recht in Engeland zijn van belang:

  • Helmholz, R.H., Marriage litigation in medieval England (Cambridge 1974, 1978).
  • Helmholz, R.H., Roman canon law in Reformation England (Cambridge, etc., 1990) – toont een grote mate van continuïteit aan.
  • Helmholz, R.H., Canon law and English common law (Londen 1983).
  • Donahue jr., Ch., Why the history of canon law is not written (Londen 1984).
  • Helmholz, R.H., Canon law and the law of England. Historical essays (Londen 1987).
  • Canon law in Protestant lands, R.H. Helmholz (ed.) (Berlin 1992) – een bundel rechtsvergelijkende artikelen.
  • Martínez-Torrón, J., Derecho angloamericano y derecho canónico : Las raices canónicas de la “common law” (Madrid 1991) – Engelse versie: Anglo-American law and canon law. Canonical roots of the Common Law tradition (Berlin 1998), zonder Stephan Kuttner’s voorwoord.
  • Lynch, John E., ‘The canonical contribution to English law’, Studia canonica 33 (1999) 505-525.
  • McSheffrey, Shannon, Seeking Sanctuary. Crime, Mercy, and Politics in English Courts, 1400-1550 (Oxford, etc., 2017) – over het zoeken van asiel in kerken door misdadigers.
  • Helmholz, Richard, The Profession of Ecclesiastical Lawyers : An Historical Introduction (Cambridge, 2019).

Daarbij zijn de volgende edities te noemen:

  • Select cases from the ecclesiastical courts of the province of Canterbury, c. 1200-1301, N. Adams en Ch. Donahue jr. (ed.) (2 vol., Londen 1978-1979; Selden Society, 95-96).
  • Select cases on defamation to 1600, R.H. Helmholz (ed.) (Londen 1985; Selden Society, 101).
  • Lower Ecclesiastical Jurisdiction in Late-Medieval England: The Courts of the Dean and Chapter of Lincoln, 1336-1349, and the Deanery of Wisbech, 1458-1484, L.R. Poos (ed.) (Oxford 2001).
  • Select ecclesiastical cases from the King’s courts 1272-1307, David Millon (ed.) (Londen 2009; Selden Society, 126)
  • Three civilian notebooks 1580-1640, R.H. Helmholz (ed.) (Londen 2010; Selden Society, 127) – de drie juristen maakten notities over zaken voor kerkelijke rechtbanken
  • The rights and liberties of the English Church. Readings from the Pre-Reformation Inns of Court, Margaret McGlynn (ed.) (Londen 2012; Selden Society, 129).
  • Supplications from England and Wales in the registers of the Apostolic Penitentiary, 1410-1503, P.D. Clarke en P.N.R. Zutshi (3 vol., Woodbridge, 2013-2015; Canterbury & York Society, 103-105).

Sommige cases kunnen online onderzocht worden:

York Archbishops’ Registers Revealed geeft toegang tot zo’n dertig bisschoppelijke registers uit de periode 1225-1646. De uitgave uit 1802 door de Record Commission van de Taxatio Ecclesiastica Angliae et Walliae Auctoritate P. Nicholai IV, een unieke taxering van kerkelijke goederen in Engeland en Wales in de jaren 1291-1292, wordt successievelijk online toegankelijk gemaakt en opnieuw uitgegeven.

Sanctuary Seekers in England 1384-1557 is de website bij de studie van Shannon McSheffrey, Seeking Sanctuary: Crime, Mercy, and Politics in English Courts, 1400-1550 (Oxford 2017) met 1800 zaken waarin deze vorm van kerkrechtelijke bescherming vaak botste met de common law.

Links

Allereerst enkele zeer rijke linksverzamelingen:

  • British Legal History, University of Cambridge, Faculty of Law – een zeer volledige linksverzameling – helaas is de pagina al een tijd weg, hier de versie uit 2012
  • Legal history: England & Common Law Tradition, LibGuides, Bodleian Libraries, Oxford
  • English Law – veel links voor Engelse rechtsgeschiedenis van Paul Halsall, Fordham University, New York
  • Medieval source material on the Internet, Medieval Genealogy – een werkelijk zeer brede verzameling links met daarbij veel rechtshistorisch interessante bronnen
  • Legal History on the Web – een zeer rijke en goed geordende portal site over rechtsgeschiedenis bij de Duke University, North Carolina
  • Connected Histories: British History Sources, 1500-1900 – een historische portalsite waarop men verschillende online databases gelijktijdig kan doorzoeken; van rechtshistorisch belang zijn daarbij bijvoorbeeld de bronnen in British History Online, de Parliamentary Papers, de Proceedings of the Old Bailey en de York Cause Papers
  • Resources, MEMSlib, Medieval and Early Modern Studies, University of Kent – handige linksoverzichten over een aantal middeleeuwse en vroegmoderne onderwerpen
  • Open and Free Access Materials for Research, Institute for Historical Research, School of Advanced Study, University of London – met zowel links voor Britse geschiedenis als voor vele andere terreinen

Bibliotheken en hun online catalogi verdienen extra aandacht, al is er uiteraard bijzonder veel in de British Library. We beginnen met de bibliotheken van de Inns of Court in Londen:

Hier een aantal sites met gedigitaliseerde boeken en documenten:

  • English Medieval Legal Documents AD 600 – AD 1535 – een database bij de University of Southern California School of Law, Los Angeles, met gepubliceerde bronnen – met als extra’s een repertorium van online bronnen, een overzicht van handschriftencatalogi en bibliografieën
  • Anglo-American Legal Tradition – website van de University of Houston met veel afbeeldingen van juridische documenten uit de National Archives, doorzoekbaar per regering en per jaar
  • Early English Laws – een project te Londen voor nieuwe edities van Engelse wetten vóór 1215, met digitale versies van tachtig handschriften, toegang tot de editie van Liebermann en tot papers van Patrick Wormald
  • Early Legal Manuscripts Collection, Tarlton Law Library, University of Texas, Austin, TX – een digitale collectie met ruim 400 documenten, vooral uit England, vanaf de late 15e eeuw tot begin 19e eeuw; er is ook een gelijknamige virtuele tentoonstelling met enkele voorbeelden
  • Georgetown Law Library: Rare Books – een kleine maar interessante digitale collectie, met juridische woordenboeken, geannoteerde boeken, paleografie en Schots recht; dezelfde bibliotheek heeft ook gedigitaliseerde handschriften

Er vallen verder veel algemene en bijzondere websites te noemen:

Heel typerend voor Engelse bronnen zijn de vele reeksen met rollen. De Rolls Series bevat echter edities van vooral verhalende bronnen. Hieronder een aantal rolls waarbij er ook online versies zijn:

Omdat het zo’n beroemde en belangrijke bron is volgen hier een aantal websites rond het Domesday Book (1086):

Sommige websites richten zich speciaal op het strafrecht:

Voor Ierse geschiedenis kan men de volgende hulpmiddelen en bronnen benutten;

Enkele algemene digitale bibliotheken:

Wie deze pagina tot zover al heeft bekeken, wordt hier beloond met een selectie links rond Magna Carta (1215):

Laten we hier Schotland niet vergeten: